Header

MFM ดูแลครรภ์คุณแม่ตั้งแต่วันแรกจนเจ้าตัวเล็กคลอด

พญ.วิลาสินี ชาญสินธุ์ พญ.วิลาสินี ชาญสินธุ์

MFM ดูแลครรภ์คุณแม่ตั้งแต่วันแรกจนเจ้าตัวเล็กคลอด

“อายุเยอะ ภาวะครรภ์เสี่ยง วางใจให้ MFM ดูแล” ความกังวลถึงความแข็งแรงและความปลอดภัยของลูกน้อยในครรภ์ เป็นสิ่งที่คุณแม่มือใหม่ทุกคนต่างต้องเผชิญ โดยเฉพาะคุณแม่ตั้งครรภ์ที่มีภาวะครรภ์เสี่ยงสูง ยิ่งต้องได้รับการดูแลเป็นพิเศษ เพราะช่วงเวลาของการตั้งครรภ์คือช่วงเวลาที่คุณแม่ตั้งครรภ์และทารกในครรภ์ต้องได้รับการดูแลอย่างถูกต้อง การได้รับการดูแลโดยแพทย์ที่มีความชำนาญเฉพาะทางเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์ (MFM) จึงมีความสำคัญอย่างมากในการดูแลแบบเชิงลึก เพื่อให้คุณแม่ตั้งครรภ์มีสุขภาพที่แข็งแรงและทารกในครรภ์ลืมตาดูโลกอย่างราบรื่น พร้อมจะเติบโตอย่างมีคุณภาพในอนาคต

 

หมอ MFM คือใคร ?

MFM หรือ Maternal-Fetal Medicine คือ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์ เป็นสูติแพทย์ที่ทำการศึกษาต่อยอดภายหลังจากที่จบการฝึกอบรมสูติศาสตร์นรีเวชวิทยาแล้ว โดยจะทำหน้าที่ในการดูแลหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะครรภ์เสี่ยงสูง เน้นการดูแลทั้งมารดาและทารกในครรภ์แบบเชิงลึก ตรวจหาความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น อัลตราซาวนด์ดูความสมบูรณ์ของทารก ประเมินการรักษา ป้องกันความผิดปกติที่อาจเกิดขึ้น ตลอดจนให้คำปรึกษาและคำแนะนำอย่างใกล้ชิดตลอดการตั้งครรภ์ เพื่อให้คุณแม่และเจ้าตัวน้อยมีสุขภาพที่แข็งแรงและปลอดภัย

 

ครรภ์เสี่ยง หมายถึงอะไร ?

ครรภ์เสี่ยง หมายถึง การตั้งครรภ์ที่มีภาวะหรือปัจจัยซึ่งสามารถส่งผลกระทบต่อแม่ และทารกในครรภ์ โดยอาจทำให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพหรือเสียชีวิตได้ ทั้งในช่วงเวลาระหว่างตั้งครรภ์ ขณะคลอด  หรือหลังคลอด

 


ภาวะครรภ์เสี่ยงขณะตั้งครรภ์ วางใจให้ “หมอ MFM” ดูแล

หน้าที่หลักของ MFM มีอะไรบ้าง

ให้คำปรึกษา ดูแลครรภ์และทำคลอด

  • ดูแลการตั้งครรภ์ที่มีภาวะครรภ์เสี่ยงสูงหรือมีภาวะแทรกซ้อน ทั้งในสตรีตั้งครรภ์และ/หรือทารกในครรภ์ ตั้งแต่ก่อนการตั้งครรภ์ ตลอดจนถึงการคลอดบุตร และหลังการคลอดบุตรสตรีตั้งครรภ์ที่มีโรคประจำตัว: เบาหวาน, ความดันเลือดสูง, ภูมิคุ้มกันร่างกายผิดปกติ (SLE, APS) เป็นต้น
  • ภาวะแทรกซ้อน: ครรภ์เป็นพิษ,ครรภ์เสี่ยงคลอดก่อนกำหนด, แท้งคุกคาม, แท้งบ่อย, รกเกาะต่ำ เป็นต้น
  • ทารกที่มีความพิการ, ทารกตัวเล็กกว่าปกติ (IUGR)
  • ครรภ์แฝดโดยเฉพาะแฝดที่เกิดจากไข่ใบเดียวกัน เนื่องจากมีความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนหลายอย่าง เช่น ทารกมีการถ่ายเทเลือดระหว่างกัน, ทารกเติบโตขนาดไม่เท่ากัน เป็นต้น

ตรวจทารกในครรภ์เพื่อหาความผิดปกติอย่างละเอียดซึ่งสำหรับคุณแม่ที่มีภาวะครรภ์เสี่ยงสูงด้วยแล้ว จำเป็นต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด

  • ตรวจอัลตร้าซาวน์เพื่อหาความพิการของทารกในครรภ์ (Anomaly scan)
  • ตรวจอัลตร้าซาวน์เพื่อประเมินสุขภาพของทารกในครรภ์ (Growth and well-being scan)
  • ตรวจความผิดปกติทางพันธุกรรมของทารกในครรภ์ โดยการเจาะน้ำคร่ำ, เจาะเลือดจากสายสะดือทารก หรือ การตรวจชิ้นเนื้อรก
  • ตรวจคัดกรองและตรวจวินิจฉัยทารกในครรภ์ที่มีความเสี่ยงต่อภาวะดาวน์ซินโดรม, โรคทางพันธุกรรมในครอบครัว และโรคเลือดจางธาลัสซีเมีย

ดูแลการตั้งครรภ์ที่มีภาวะครรภ์เสี่ยงคลอดก่อนกำหนด หรือ มีภาวะปากมดลูกสั้น

  • ผ่าตัดเย็บปากมดลูก, ใส่ห่วงรัดปากมดลูก, การรักษาด้วยยา
  • รักษาภาวะแทรกซ้อนหรือความผิดปกติของทารกระหว่างที่อยู่ในครรภ์มารดา (Fetal therapy) เช่น ทารกบวมน้ำ หัวใจเต้นผิดจังหวะ  ทารกแฝดที่แย่งเลือดกัน เนื้องอกรก ความพิการบางอย่าง เก็บตัวอย่าส่งตรวจจากในครรภ์ เช่น การเจาะชิ้นเนื้อรก การเจาะน้ำคร่ำ และการเจาะเลือดสายสะดือทารก ยุติการตั้งครรภ์ตามข้อบ่งชี้การแพทย์ (Termination of pregnancy)

ช่วยเหลือทารกในครรภ์ที่ผิดปกติ ได้ก่อนคลอด

หมอ MFM สามารถรักษาทารกในครรภ์ที่มีความผิดปกติ ในความผิดปกติของโรคที่สามารถให้การช่วยเหลือหรือแก้ไขได้ตั้งแต่ยังอยู่ในครรภ์ก่อนการคลอด เช่น การให้เลือดผ่านทางสายสะดือทารกในทารกที่มีภาวะเลือดจางอย่างรุนแรง, การให้ยารักษาทารกที่มีหัวใจเต้นเร็วผิดจังหวะ, การจี้ทำลายก้อนเนื้องอกรกที่แย่งเลือดจากทารกในครรภ์ เป็นต้น

จะเห็นได้ว่าสิ่งจำเป็นที่สุดของคุณแม่ที่มีแนวโน้มตั้งครรภ์เสี่ยง คือการได้รับการตรวจคัดกรองเพื่อยืนยันว่าการตั้งครรภ์มีความปลอดภัยอย่างแท้จริง จากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางตั้งแต่เริ่มตั้งครรภ์ เพราะหลายโรคสามารถดูแลรักษาตั้งแต่ในครรภ์ ขอเพียงคุณแม่อย่าเพิ่งท้อและขอคำปรึกษาจากแพทย์อย่างละเอียด ชีวิตน้อยๆก็อาจจะสามารถดำเนินต่อไปได้
 

 

คุณแม่ที่มีครรภ์เสี่ยงสูงคือกลุ่มที่จำเป็นต้องได้รับการดูแลโดยแพทย์ที่มีความชำนาญเฉพาะทางด้านเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์ (MFM) ได้แก่

กลุ่มคุณแม่ครรภ์เสี่ยงสูง

  • คุณแม่อายุมากกว่า 35 ปี
  • คุณแม่อายุน้อยกว่า 18 ปี
  • คุณแม่ครรภ์แฝด โดยเฉพาะแฝดที่เกิดจากไข่ใบเดียวกันจะเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนหลายอย่าง เช่น ทารกมีการถ่ายเทเลือดระหว่างกัน ทารกเติบโตขนาดไม่เท่ากัน เป็นต้น
  • คุณแม่ที่มีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคแพ้ภูมิตัวเอง โรคไต ลมชัก โรคหอบหืด โรคมะเร็ง
  • คุณแม่หมู่เลือดผิดปกติคือ Rh negative ที่มี Isoimunization
  • คุณแม่ติดเชื้อต่าง ๆ เช่น ไวรัสตับอักเสบ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เป็นต้น
  • คุณแม่ที่มีประวัติรับยาหรือสารเคมีที่อาจส่งผลต่อทารกในครรภ์
  • คุณแม่ที่มีภาวะปากมดลูกสั้น
  • คุณแม่ที่มีภาวะแท้งคุกคาม แท้งบ่อย รกเกาะต่ำ
  • คุณแม่ที่เคยคลอดบุตรก่อนกำหนด
  • คุณแม่ที่เคยคลอดทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์
  • คุณแม่ที่เคยคลอดทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อย คลอดทารกตัวเล็กกว่าปกติ (IUGR)
  • คุณแม่ที่คลอดบุตรมีความพิการแต่กำเนิด
  • คุณแม่ที่มีโรคทางพันธุกรรม เช่น ธาลัสซีเมีย
  • คุณแม่ครรภ์เป็นพิษ

ตรวจคัดกรองกับ MFM

คุณแม่ตั้งครรภ์ควรตรวจคัดกรองด้วยการอัลตราซาวนด์กับแพทย์ที่มีความชำนาญเฉพาะทางด้านเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์ (MFM) อย่างน้อย 3 ครั้ง ได้แก่

  • ครั้งที่ 1 สัปดาห์ที่ 11 – 14 ตรวจเพื่อดูพัฒนาการของทารก หากพบความผิดปกติสามารถหาทางแก้ปัญหาได้โดยเร็ว ช่วยลดความรุนแรงที่จะเกิดขึ้น
  • ครั้งที่ 2 สัปดาห์ที่ 18 – 23 ตรวจเพื่อค้นหาความผิดปกติของโครงสร้างทารก หากไม่พบความผิดปกติในช่วงนี้ค่อนข้างมั่นใจได้ว่าทารกแข็งแรง โดยจะมีการตรวจรก เนื้องอก ความผิดปกติภายในมดลูก วัดความยาวของปากมดลูกเพื่อตรวจเช็กความเสี่ยงในการคลอดก่อนกำหนดของแม่ตั้งครรภ์ด้วย
  • ครั้งที่ 3 สัปดาห์ที่ 32 – 36 ตรวจเพื่อดูการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ ตำแหน่งรก ปริมาณน้ำคร่ำ ความผิดปกติบางอย่างอาจพบเจอในช่วงท้ายของการตั้งครรภ์แม้โอกาสที่เกิดขึ้นจะไม่มากนัก

การดูแลแม่ตั้งครรภ์และทารกในครรภ์กับแพทย์ที่มีความชำนาญเฉพาะทางด้านเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์ (MFM) เป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะในแม่ตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยงสูงจะช่วยให้สามารถดูแลตนเองและลูกน้อยได้ถูกต้อง อีกทั้งยังสามารถแก้ปัญหาความผิดปกติได้ทันท่วงที นอกจากนี้คุณแม่ตั้งครรภ์ควรใส่ใจดูแลสุขภาพให้แข็งแรง เลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายเบา ๆ เลี่ยงการเอกซเรย์ สารเคมี ควัน และยาที่อาจมีผลกับการตั้งครรภ์ ที่สำคัญปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด



แพทย์ประจำศูนย์

แผนกกุมารเวช

พญ.เปมิกา สุขุปัญญารักษ์

กุมารแพทย์โรคต่อมไร้ท่อและเมตาบอลิสม

คลินิกทันตกรรม

ทพ.ณัฐ ดวงรัตนประทีป

ทันตแพทย์เชี่ยวชาญด้านทันตกรรมประดิษฐ์ (ฟันเทียม)

ศูนย์ฉุกเฉินและอุบัติเหตุ

นพ.กิตติพิชญ์ อุลิศ

แพทย์เวชปฏิบัติทั่วไป

แพทย์แนะนำ

ศูนย์ศัลยกรรมทั่วไป

พญ.กิติยา จันทรวิถี

พญ.กิติยา จันทรวิถี

ศูนย์ศัลยกรรมทั่วไป

อายุรแพทย์โรคหัวใจและหลอดเลือด

นพ. ลิขิต กำธรวิจิตรกุล

ศัลยเเพทย์ออร์ปิดิกส์